نکات مهم در انجام پروپوزال

 

پروپوزال «نقشه راه» پایان نامه است. پس برخلاف دیدگاهی که ممکن است بعضی از دانشجویان داشته باشند، نوشتن پروپوزال، فقط پر کردن کادر پاسخ ها برای چند سوال کلی مثل بیان مساله و هدف و فرضیه و پرسش و ضرورت و روش تحقیق و غیره نیست، بلکه مهم تر از آن، پروپوزال ارائه یک چارچوب و بستر مناسب است تا بر اساس آن بتوان پایه های محکم و استواری برای بنای پایان نامه چید. برای انجام پروپوزال به شکلی درست و منطقی و نتیجه بخش، این نکته ها را در نظر داشته باشید...

 

 1- شروع خوب یک پروپوزال با طرح یک «سوال» خوب همراه است. سوالی که دقیقا کار یک مشعل روشن و راه گشا، در یک مسیر تاریک و ناهموار را ایفا می کند. اما یادتان باشد؛ سوالی مطرح کنید که واقعا نسبت به آن دغدغه داشته و پیش از این بارها به آن فکر کرده و پاسخ های مختلف به آن را سنجیده باشید. یعنی آن سوال، یک سوال واقعی و حاصل دغدغه خاطر شما باشد. تنها چنین سوالی می تواند شما را ترغیب کند به خاطر یافتن جواب درست، همه مشکلات و دست اندازها را تحمل کنید.

2- برای اینکه بتوانید از یک سوال خوب، یک «پروپوزال» خوب بیرون بکشید، لازم است ابتدا یک «فرضیه» مطرح کنید. فرضیه یعنی طرح یک پاسخ احتمالی به سوال مورد نظر، منتهی پاسخی که اگرچه ممکن است درست یا نادرست باشد، اما به هر حال، یک پاسخ «مرتبط» و «قاعده مند» است.

3- قبل از اینکه به طور جدی کار بر روی سوال یا همان موضوع پروپوزال را شروع کنید، لازم است اول در سایت ایران داک آن را جستجو کرده و نسبت به تکراری نبودن آن مطمئن شوید. چون اگر پیش از شما محقق دیگری دقیقا همان موضوع شما را کار کرده باشد، شما دیگر نمی توانید آن را بردارید. حتی از بابت اطمینان بهتر است با استاد راهنما و یا مدیر گروهتان هم در این باره مشورت کنید.

4- اگر بنا باشد بتوانید به شکلی درست و اصولی برای سوالی که در ابتدا مطرح کردید پاسخی پیدا کنید، حتما باید از «روش» مناسب استفاده کنید. تعیین روش، از این بابت مهم است که به شما نشان می دهد زمانی که مواد خام و داده های اولیه اطلاعاتی را جمع آوری کردید، چطور باید آنها را طبقه بندی و تحلیل و بررسی کنید.

5- شما زمانی می توانید پلن مناسبی برای پروپوزال خود طراحی کنید که ابتدا مساله و زمینه طرح مساله را به خوبی بدانید. به عنوان مثال وقتی دارید درباره علل و عوامل گرایش نوجوانان به فرهنگ های بیگانه تحقیق می کنید، باید بتوانید شرحی از چرایی طرح این پرسش در جامعه کنونی ایران، اهمیت و ضرورت طرح آن، مسائل اجتماعی و فرهنگی و سیاسی ای که احتمالا در به وجود آمدن این وضعیت دخیل هستند، و به طور کلی چشم انداز کلی که این پرسش در افق آن مطرح می شود داشته باشید.

6- درباره موضوع مورد پرسش، تا می توانید بخوانید و بخوانید و بخوانید. اساسا تحقیقی که شما انجام می دهید، نقش برداشتن یک گام تازه را در ادامه گام هایی دارد که محققان دیگر پیش از شما برداشته اند. پس حتما مجموعه پژوهش هایی که در قالب کتاب و طرح های پژوهشی و مقالات علمی و پایان نامه ها و رساله های دانشگاهی انجام گرفته را جمع آوری کرده و مورد مطالعه و بررسی قرار دهید. این مطالعات شما را نسبت به موضوع پروپوزال و مسائل مربوط به آن، خیلی روشن و مطلع می سازد.

7- درباره موضوع پروپوزال که در حقیقت همان پرسش اصلی شماست، با اساتید و اشخاص دیگری که می دانید تجربه  و اطلاعات مفیدی دارند مشورت کنید. معمولا از لابلای این مشورت ها نکته ها و مطالب خوبی نصیبتان می شود.

8- معمولا برداشتن قدم های اولیه در آماده سازی پروپوزال، مخصوصا بخش مربوط به گردآوری منابع و مطالعه پیشینه تحقیقات، بیشتر از زمانی که در نظر گرفته اید وقت می برد. به همین خاطر بهتر است، کار بر روی پروپوزالتان را زودتر از موعد شروع کنید تا در آخر کار، مشکل کمبود وقت پیدا نکنید.

9- همان طور که در ابتدای این یادداشت گفتیم، پروپوزال در حکم نقشه راه پایان نامه شماست. پس بهتر است تا می توانید آن را کامل تر و دقیق تر و پربارتر انجام دهید. حتی به آن چارچوبی که دانشگاه در قالب فرم های خام پروپوزال در نظر گرفته قناعت نکنید و سعی کنید تا می توانید اطلاعات و مطالب بیشتری درباره موضوع پروپوزال گردآوری کنید. بعدها وقتی کار بر روی پایان نامه تان را شروع کردید، از اینکه یک پروپوزال فوق العاده و کامل تهیه کردید، از خودتان ممنون خواهید شد.   

10- پروپوزال، اولین گام جدی در جریان آماده سازی و انجام پایان نامه است. همیشه اولین گام ها، سخت ترین گام ها است، اما مطمئن باشید، اگر سختی این کار را به جان بخرید و قوی و مطمئن شروع کنید، نتیجه کار پایان نامه شما، نه تنها خودتان، بلکه استادان و همکلاسی های تان را شگفت زده خواهد کرد.